News
Verslag DDK#43 met Vanfleteren, Benajo en Benjida
Door Erik Vroons
Wanneer het einde van het jaar nadert, de dagen korter en donkerder worden, begint het mijmeren. De gasten in deze laatste aflevering van DDK Live, in 2019 althans, delen hun gedachten en gevoelens omtrent de basale menselijkheden en de vele manieren om dit middels fotografie in beeld te vangen.
Spotlight
In het item ‘Spotlight’ gaat Laura Cramswinckel, curator van het Museum Tot Zover, in op de vraag: hoe gaan we om met onze dieren? In de tentoonstelling De Laatste Aai wordt inzicht geboden in de rouwcultuur, rituelen en narratieven rondom het dode dier. Honden, katten en zelf cavia’s krijgen in Nederland steeds vaker een volwaardige uitvaart, maar tot hoe ver reikt ons verdriet? Wat doen we met ‘roadkill’? Waarom is er zo’n groot contrast tussen omgang met onze huisdieren, die we vaak beschouwen als volwaardig familielid en een mooi plekje gunnen in de dierenhemel, versus boerderijdieren – waar we ook van smullen, maar dan meestal van het bord op schoot? Het uitgangspunt van dit museum is een dialoog tussen het werk en de bezoekers: de getoonde beelden zetten aan tot een beschouwend gesprek.
Beyond Photography
Melanie Bonajo, bevraagd door moderator Anne Ruygt, geeft in de context van ‘Beyond Photography’ uitleg over haar visie en werkwijzen. Met een sterk gevoel voor gemeenschap, gelijkheid en lichaamspolitiek onderzoekt ze - middels video's, uitvoeringen, foto's en installaties - onderwerpen die raken aan de rafelranden van onze maatschappij, of daarin inmiddels centraal staan maar nog steeds als ‘alternatief’ of tegencultuur worden beschouwd. Ze bevraagt ook – kritisch maar met humor - de spirituele leegte; de veranderende relatie van mensen met de natuur en ze reflecteert daarbij op wat als ‘normaal’ wordt beschouwd: ideeën over classificatie, concepten van thuis, geslacht en attitudes ten opzichte van waarde, etcetera. Melanie heeft daarmee een internationale carrière als kunstenaar opgebouwd, die begon met fotografie maar zich langzaamaan heeft opgerekt tot een meer multidisciplinaire praktijk, waarin het aspect van ‘beleving’ een grotere rol is gaan spelen: je kunt het werk van Bonajo niet slechts beschouwen, je dient het te ondergaan. Momenteel werkt ze aan het laatste deel van haar triologie over de generatieverschillen met betrekking tot technologische communicatiemiddelen.
Pitchers
Voorafgaand aan de pauze zijn er, naast een ‘sample van Bonajo’s werk (een audiovisuele slideshow met snapshots van plassende meisjes) nog de drie ‘pitchers’:
Sevilay Maria maakt middels 19de eeuwse natte plaat (collodion) technieken portretten van mensen uit het grijze gebied tussen de digitale genderverdeling en ze beheert de ‘hashtag’ #myowngender. Reacties daarop maken onderdeel van een rondreizende installatie en ze vraagt steun voor de productie van een bijbehorende publicatie;
De 3e-jaars studenten ‘fotografie’ van de KABK (Den Haag) maken samen deel uit van het HATCH COLLECTIVE. Twee van hen (Jan en Lou-Lou) geven kort uitleg van hun persoonlijke examenprojecten die betrekking hebben op het thema ‘All You Can Eat’. Samen met hun 47 collega studenten zijn ze in voorbereiding van een groepsexpositie (23-26 januari, The Grey Space In The Middle) en ze kunnen wel wat ‘support’ gebruiken bij de productie daarvan;
Robin Butter – voormalig student van de KABK – heeft een dorp in Limburg in het vizier, waar men nog actief het ‘drakenbloed’ door de aderen voelt stromen: in Beesel wordt elke zeven jaar een nieuwe St. Joris gekozen die zich sinds de Middeleeuwen moet vermoeien met het verjagen van lokale draken. Butter is gefascineerd door deze traditie en mythische folklore, maar op- en neer reizen vanuit de Randstad naar Beesel is kostbaar.
Multimedia
Direct na de pauze – wanneer de muntjes voor de ‘pitchers’ zijn verdeeld en de dorst is gelest – wordt het publiek getracteerd op Drama: een kleine film over groot verdriet van Noël Loozen. In opdracht van Cineville, ter viering van haar tienjarig jubileum, maakte Loozen een surrealistich sprookje over een man die letterlijk verdrinkt in zijn eigen verdriet. Dat klinkt absurd...en dat is het ook! Noel krijgt daarvoor de complimenten van Stephan Vanfleteren, de volgende gast in dit bomvolle programma.
Het Interview
Vanfleteren contempleert (in gesprek met Marc Prüst) op zijn grote overzichtstentoonstelling – momenteel te zien bij het FOMU, Antwerpen. Hij trok zich daarvoor terug in de kelder van zijn eigen huis, waar hij alleen kon zijn met zjn rijke archief. Vanfleteren, ooit begonnen als reportagefotograaf, heeft zich in de loop der jaren verwijderd van het toevallige moment en meer de regie genomen over de verstilling. Hij is inmiddels een vijftigiger en dat was naast een mooie gelegenheid voor deze ‘takeover’van het FOMU ook een prikkeling ten aanzien van het geheugen; om tot nieuwe ontdekkingen te komen met betrekking tot zijn eigen archieven, waarin hij beelden terugvond – in chronologische volgorde, vanaf het vroegste werk - waarvan hij welhaast vergeten was ze ooit te hebben gemaakt. Dit alles maakt deze overzichtstentoonstelling meer dan slechts een ‘best of’: behalvehet laten genieten van de bekende hoogtepunten wordt de kijker ook meegenomen in een hiernieuwde kijk op het oeuvre van Vanfleteren. Pal naast de lichtbak stond ook zijn laptop, waardoor hij direct kon schrijven over de gedachten die loskwamen bij het zien van specifieke beelden. Deze teksten maken een fundamenteel onderdeel uit van het monumentale ‘Present’: de meer dan vuistdikke publicatie van Vanfleteren’s leven als fotograaf, tot op heden.
Beeldcolum
Na dit ‘Interview’ volgt schrijver en columnist Basje Boer met een uitgesproken column over Het Portret. Met essayistische lenigheid verbind ze in de ‘Beeldcolumn’ de karakteristieke eigenschappen van fotografen als Mike Disfarmer, August Sander, Rineke Dijkstra, Walker Evans, Richard Avedon, Bertien van Manen en Sally Mann – die allen op hun geheel eigenzinnige wijze bekend staan als ‘portretfotograaf’. Maar wat is een portret en wat kenmerkt hun foto’s en de mensen die door hen in beeld zijn gebracht? Alles komt uiteindelijk samen in het portret dat Koos Breukel ooit maakte van onze koning – volgens Basje Boer herken je de menselijkheid van Willem Alexander hier in zijn “onzekere knuisjes”.
Tips & Tricks
In een aantal door de moderatoren – Anne Ruygt en Marc Prüst – voorgelegde dillema’s geeft Hajar Benjida aan bij voorkeur vrij werk te maken, het liefst in Atlanta – waar ze paaldanseressen van nabij heeft gevolgd (een doorlopend project). Hajar verzamelt ook al sinds een aantal jaren foto’s van de hiphop artiest Young Thug en maakt vervolgens tweeluiken waarin de foto’s van hem sprekend lijken op een bekend schilderij. De rapper kon het zelf wel waarderen, en zo werd de serie nog tijdens de studie van Hajar geëxposeerd tijdens de gerennomeerde kunstbeurs Art Basel Miami. Hajar weet heel goed wat ze wil en begrijpt ook waarin de sleutel ligt van haar vroege succes: ze groeit mee in het snelle tempo waarin de jonge artiesten die ze vastlegd wereldberoemd zijn geworden.
Tot besluit van deze avond zien we een ‘vlogje’ van Edie Peters (PhotoQ) waarin hij, vanuit zijn functie als ‘fotoboek-expert’, een aantal recent verschenen titels tipt en meteen van de gelegenheid gebruik maakt om de bezoekers van DDK Live te wijzen op de door hemzelf georganiseerde Kerstboekenmarkt (14-15 december, Westergasterrein).
Uitslag pitch:
1. Sevilay Maria – 557 euro
2. Hatch Collective – 233 euro
3. Robin Butter – 201 euro